Bồi thường thế nào cho người tù oan “xuyên” hai thế kỷ?

Người tù oan Huỳnh Văn Nén: "Oan ức một ngày, tiêu tan cả đời!"

Ngày 3/12, ông Huỳnh Văn Nén chính thức được minh oan

Hai luật sư bị bắt tại sới bạc trong quán cà phê

Các luật sư nói gì về Ngày Pháp luật?

Đối tượng hành hung hai Luật sư là cán bộ quỹ tín dụng

Đó là quan điểm của luật sư Giáp Văn Điệp, Phó Giám đốc Công ty Luật TNHH Fanci - Đoàn luật sư tỉnh Bắc Giang về việc bồi thường tổn thất cho ông Huỳnh Văn Nén sau gần hai chục năm ngồi tù.

Sáng nay (3/12), tại Thị trấn Tân Minh, huyện Hàm Tân, Bình Thuận, Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh Bình Thuận đã tổ chức xin lỗi công khai đối với người tù oan Huỳnh Văn Nén.

Theo quy định của Luật trách nhiệm bồi thường nhà nước, các cơ quan tố tụng gây ra oan sai sẽ phải thực hiện việc chi trả, bồi thường tổn thất về vật chất lẫn tinh thần cho ông Nén sau cuộc ngồi tù oan “xuyên” hai thế kỷ.

Luật sư Giáp Văn Điệp; Phó Giám đốc Công ty Luật TNHH Fanci.

Liên quan đến sự việc, PV Phapluatplus đã có cuộc trao đổi với Luật sư Giáp Văn Điệp; Phó Giám đốc Công ty Luật TNHH Fanci về vấn đề này để quý bạn đọc có thể hiểu rõ hơn về trình tự, thủ tục bồi thường cho người bị oan sai.

TAND tỉnh Bình Thuận phải có trách nhiệm bồi thường

Thưa Luật sư, theo quy định của Nhà nước thì trong vụ án Huỳnh Văn Nén, cơ quan nào sẽ chịu trách nhiệm bồi thường cho người bị oan?

Căn cứ theo khoản 2, Điều 5 Luật trách nhiệm bồi thường của Nhà nước được Quốc hội ban hành ngày 18/6/2009 có hiệu lực ngày 01/01/2010, quy định rõ: a) Việc xác định cơ quan có trách nhiệm bồi thường trong hoạt động tố tụng được thực hiện theo quy định tại các Điều 29, 30, 31, 32 và 33 Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước.

Điều 32 của Luật này thể hiện rõ Trách nhiệm bồi thường của Toà án nhân dân trong hoạt động tố tụng hình sự: “Toà án cấp sơ thẩm có trách nhiệm bồi thường thiệt hại trong các trường hợp sau đây: c) Toà án cấp sơ thẩm tuyên bị cáo có tội, bản án đã có hiệu lực pháp luật nhưng Toà án xét xử theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm huỷ bản án để điều tra lại mà sau đó bị can được đình chỉ điều tra, đình chỉ vụ án vì không thực hiện hành vi phạm tội."

Ông Nén và người cha già Huỳnh Văn Truyện.

Trong trường hợp vụ án của ông Huỳnh Văn Nén đã bị Tòa án nhân dân tỉnh Bình Thuận xét xử sơ thẩm, sau đó ông Nén có kháng cáo lên Tòa án nhân dân Tối cao tại thành phố Hồ Chí Minh không chấp nhận kháng cáo vì lý do "đơn kháng cáo nộp quá thời hạn"; vì vậy Tòa án nhân dân tối cao đã đình chỉ xét xử phúc thẩm và bản án sơ thẩm của Tòa án nhân dân tỉnh Bình Thuận có hiệu lực pháp luật. Sau đó ông Nén và gia đình tiếp tục kêu oan từ đó đến nay. Đến tháng 11/2014, bản án Giám đốc thẩm của TAND Tối cao đã chấp nhận kháng nghị của VKSND Tối cao, tuyên hủy án sơ thẩm về phần tội danh và hình phạt với ông Nén để điều tra lại. Sau đó, Viện KSND tỉnh Bình Thuận đã bàn giao hồ sơ cho công an tỉnh này điều tra.

Theo đó, sáng 28/11, VKSND tỉnh Bình Thuận có quyết định đình chỉ điều tra bị can đối với ông Huỳnh Văn Nén. Căn cứ vào quy định của pháp luật thì cơ quan giải quyết cuối cùng vụ án phải có trách nhiệm bồi thường. Cụ thể trong vụ án này là Tòa án nhân dân tỉnh Bình Thuận.

Cách tính phí bồi thường tổn thất về vật chất và tinh thần

Việc tính phí bồi thường tổn thất do oan sai cho ông Huỳnh Văn Nén được thực hiện như thế nào, thưa luật sư?

Tại Khoản 5; Điều 3, Nghị quyết 388/2003/NQ-UBTVQH11 "về bồi thường thiệt hại cho người bị oan do người có thẩm quyền trong hoạt động tố tụng hình sự gây ra" quy định: Việc bồi thường thiệt hại được tiến hành trên cơ sở thương lượng giữa cơ quan có trách nhiệm bồi thường thiệt hại với người bị oan, thân nhân của người bị oan hoặc đại diện hợp pháp của họ; nếu không thương lượng được thì người bị oan, thân nhân của người bị oan hoặc đại diện hợp pháp của họ có quyền yêu cầu Toà án giải quyết.

Tại Điều 5 quy định "bồi thường thiệt hại do tổn thất về tinh thần trong thời gian bị tạm giữ, tạm giam, chấp hành hình phạt tù được xác định là mỗi ngày bị tạm giữ, tạm giam, chấp hành hình phạt tù được bồi thường ba ngày lương tính theo mức lương tối thiểu chung do Nhà nước quy định tại thời điểm giải quyết bồi thường."

Người tù oan Huỳnh Văn Nén chính thức được minh oan sau gần 20 năm ngồi tù (Ảnh: Vtc.vn).

Điều 7, Nghị quyết 388/2003/NQ-UBTVQH11 "về bồi thường thiệt hại cho người bị oan do người có thẩm quyền trong hoạt động tố tụng hình sự gây ra" quy định rõ Thiệt hại về vật chất trong trường hợp người bị oan bị tổn hại về sức khoẻ được bồi thường bao gồm: 1. Chi phí hợp lý cho việc cứu chữa, bồi dưỡng, phục hồi sức khoẻ và chức năng bị mất, bị giảm sút của người bị oan; 2. Chi phí hợp lý và thu nhập thực tế bị mất của người chăm sóc người bị oan trong thời gian điều trị; 3. Trong trường hợp người bị oan mất khả năng lao động và cần có người thường xuyên chăm sóc, thì thiệt hại được bồi thường bao gồm chi phí hợp lý cho việc chăm sóc người bị oan và khoản cấp dưỡng cho những người mà người bị oan đang thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng.

Tiền bồi thường được lấy từ ngân sách Nhà nước

Khoản kinh phí để bồi thường cho người oan sai sẽ được lấy từ đâu và trình tự giải quyết bồi thường được thực hiện như thế nào?

Căn cứ Điều13 Nghị quyết 388/2003/NĐ-UBTVQH11 thì “Kinh phí bồi thường thiệt hại là một khoản trong ngân sách nhà nước.”

Theo quy định tại Điều 16 NQ388 thì người gây ra oan sai phải có trách nhiệm hoàn trả tiền cho Nhà nước theo quy định của pháp luật: Người có thẩm quyền trong hoạt động tố tụng hình sự gây oan do lỗi của mình trong quá trình khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án hình sự có nghĩa vụ hoàn trả theo quy định của pháp luật.

Xin cảm ơn luật sư về cuộc trao đổi!