Thừa nhận hạn chế trong đấu thầu trước đây khiến giá thuốc “nhảy múa” và “tát nước theo mưa” Bộ trưởng Y tế cho biết sẽ xử lý tình trạng này. “Không thể để hiện tượng nọ kia tồn tại trong đấu thầu khiến thuốc mỗi nơi một giá”.
Đàm phán trong đấu thầu giúp giảm giá thuốc
Trong Hội nghị triển khai kết quả đấu thầu thuốc tập trung cấp Quốc gia năm 2017 (tổ chức tại TPHCM ngày 22/12) Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến cho hay: “Không thể phủ nhận những tồn tại, hạn chế trong lĩnh vực đầu thầu trước đây đã khiến thực tiễn xảy ra những vấn đề giá thuốc hết “nhảy múa” đến “tát nước theo mưa”, chênh lệch giá thuốc giữa các vùng miền, chênh lệch giá thuốc giữa các bệnh viện gây bức xúc cho người dân”.
 |
| Chi phí tiền thuốc đang chiếm hơn 40% trong tổng giá dịch vụ y tế |
Theo Bộ trưởng Kim Tiến, mặc dù hành lang pháp lý liên tục được thay đổi nhưng vẫn còn nhiều vấn đề nổi cộm qua kiểm tra, kiểm toán, đến nay chưa giải quyết xong gây ảnh hưởng đến công tác cán bộ, công tác quản lý… Để chấn chỉnh tình trạng trên, tiến tới hội nhập quốc tế, Bộ Y tế đã cử nhân sự học tập mô hình quản lý giá thuốc ở các nước Châu Âu và thấy rằng việc quản lý mặt hàng thuốc của họ có ban riêng, bộ riêng, không nằm trong Bộ Y tế.
Đấu thầu tập trung là xu hướng mang tính toàn cầu, việc đấu thầu tại các nước Châu Âu đang được thực hiện ở tầm quốc tế giúp giá rẻ, đàm phán được giá tốt nhất khi mua với số lượng lớn. Riêng những thuốc được dùng nhiều, bản quyền gần hết hạn, biệt dược… các bước đàm phán (mặc cả) có thể giảm đến 50% mức giá, giúp giảm được chi phí giá thuốc trong tổng giá dịch vụ y tế.
Để tạo hành lang pháp lý cho chính sách đầu thầu mặt hàng đặc thù trong y tế, hiện Quốc Hội đã ban hành luật đấu thầu, có chương đấu thầu thuốc riêng với các vấn đề đấu thầu tập trung có nội dung đàm phán giá. Bộ Y tế, Bộ Kế hoạch đầu tư, Bộ Tài chính đã thống nhất triển khai các phương án đấu thầu thuốc. Hành lang pháp lý căn cứ vào nghị định của Chính phủ, Bộ Y tế sẽ ban hành những thông tư hướng dẫn danh mục đấu thầu tập trung cấp quốc gia, cấp tỉnh, cấp bệnh viện.
Nhiều rủi ro có thể xảy ra
Những mặt hàng tham gia đấu thầu tập trung đã duyệt gồm có 5 hoạt chất, 22 loại thuốc được Phó Thủ tướng Chỉnh phủ chỉ đạo. Theo đó, thuốc biệt dược gần hết bản quyền dứt khoát phải đàm phán giá. Bộ Y tế đã ban hành thông tư, danh mục hướng dẫn đấu thầu thuốc tập trung cấp Quốc gia trên cơ sở công khai minh bạch, tiến đến những phương cách giảm giá, đảm bảo những nhà thầu có đủ năng lực tin cậy, chất lượng… Kết quả đấu thầu giá thuốc không được phép có sự chênh lệch giá thuốc trong đấu thầu tập trung.
 |
| Bộ trưởng Kim Tiến cho biết sau đấu thầu thuốc trang thiết bị y tế, vật tư tiêu hao cũng sẽ đấu thầu tập trung |
Tổng giá trị gói thầu tham gia đấu thầu tập trung theo báo cáo của Bộ Y tế là 2.746 tỷ, giá trúng thầu còn 2.269 tỷ tiết kiệm được 477 tỷ đồng. Kết quả đấu thầu sẽ được triển khai trong thời gian tới với 5 hoạt chất 22 mặt hàng thuốc bao gồm 5 thuốc biệt dược và 17 thuốc generic, đủ cung cấp cho toàn quốc trong thời gian 2 năm.
Tuy nhiên, các chuyên gia trong lĩnh vực y tế nhận định, đây là lần đầu tiên Bộ Y tế thực hiện đấu thầu tập trung cấp quốc gia do đó các nội dung liên quan về pháp chế, kỹ thuật, khả năng cung ứng của nhà thầu, việc vận dụng triển khai tại các địa phương… khó đảm bảo được mục tiêu đặt ra. Bên cạnh đó là những phiền toái liên quan có thể xảy đến khi những đơn vị bị rớt thầu sẵn sàng khiếu nại.
Trước vấn đề trên, Bộ trưởng Kim Tiến khẳng định: “Quy trình triển khai kết quả đấu thầu thuốc phải tuân thủ hành lang pháp lý trên cơ sở công khai, dân chủ với giá cả hợp lý và thực hiện đồng loạt. Thuốc generic, thuốc có tỷ trọng giá trị sử dụng lớn sẽ ưu tiên cho mặt hàng sản xuất trong nước. Trong tương lai không xa, Bộ Y tế sẽ tiếp tục lên phương án đầu thầu tập trung trang thiết bị, vật tư y tế tiêu hao tại các bệnh viện, đảm bảo mức giá hợp lý nhất. Bộ Y tế cam kết thực hiện đấu thầu công khai minh bạch, không để những hiện tượng nọ kia tồn tại trong đấu thầu”.
