Chính sách miễn giảm học phí cho sinh viên sư phạm đã từng là một giải pháp tối ưu vào 20 năm trước để thu hút sinh viên vào học cũng như giải quyết bài toán thiếu giáo viên. Tuy nhiên trong bối cảnh hiện nay thì chính sách này cần phải thay đổi hoặc bỏ ngay lập tức.
Hội thảo khoa học Tác động của chính sách miễn học phí đối với chất lượng tuyển sinh và đào tạo giáo viên do Bộ GD-ĐT tổ chức tại trường ĐH Sư phạm TP.HCM thu hút nhiều đại diện các trường đào tạo ngành sư phạm. Nhiều ý kiến cho rằng nên bỏ chính sách cấp bù học phí cho sinh viên theo học ngành sư phạm.
 |
| Hội thảo về Tác động của chính sách miễn học phí đối với chất lượng tuyển sinh và đào tạo giáo viên tổ chức tại trường ĐH Sư phạm TP.HCM thu hút nhiều đại diện đến từ các trường sư phạm trong cả nước |
PGS.TS Đỗ Văn Dũng, hiệu trưởng trường ĐH Sư phạm Kỹ thuật TP.HCM cho rằng “quan điểm của tôi là phải bỏ ngay lập tức chính sách miễn giảm học phí cho sinh viên sư phạm. Chúng ta chỉ xét cấp học bổng cho những em nào cực kỳ khó khăn để bù lại phần học phí đã đóng thôi”.
Theo ông Dũng, trường ĐH Sư phạm Kỹ thuật TP.HCM có 1 một ngành sư phạm truyền thống (sư phạm tiếng Anh) và 12 ngành sư phạm về kỹ thuật. Trong suốt 10 năm qua thì trường miễn học phí hoàn toàn đối với sinh viên sư phạm. Đây là một sự bất công rất lớn. Ông Dũng đã chỉ ra 3 điều bất hợp lý này, cụ thể:
Thứ nhất, chúng tôi nhận mỗi năm khoảng từ 5-8 tỷ đồng cấp bù sư phạm nhưng cũng trong 10 năm qua chúng tôi phải bù lỗ cho số sinh viên này khoảng 30 tỷ đồng. Cấp bù sư phạm ít thì các trường sư phạm gặp khó khăn trong việc không thu hút được nguồn lực để đào tạo cho “ra ngô, ra khoai”.
Thứ 2, lấy tiền của sinh viên đóng học phí để “nuôi” sinh viên sư phạm cũng là điều quá bất hợp lý.
Thứ 3, tôi thấy rằng với thu nhập bình quân của người dân được nhích lên thì đối với các gia đình nông thôn, học phí không phải vấn đề họ lo nữa mà vấn đề là làm sao có việc làm.
 |
| PGS.TS Đỗ Văn Dũng đề xuất bỏ ngay lập tức chính sách miễn học phí cho sinh viên học sư phạm |
Ông Dũng tính rằng “tính trung bình ở TPHCM, một sinh viên tính cả chi phí ăn ở lẫn học phí thì sẽ tốn khoảng 150 triệu đồng trong suốt 4 năm học. Khi ra trường các em làm mà lương khoảng 10 triệu đồng/tháng thì chỉ một năm là đã “gỡ” lại chi phí trên”.
Ông cũng cho rằng, đối với ngành sư phạm kỹ thật thì trường gặp nhiều khó khăn hơn vì phải cấp 2 bằng (bằng kỹ sư và bằng sư phạm) nhưng 90% sinh viên sư phạm giỏi đi ra đều làm công ty, xí nghiệp hết mà không có chế tài ràng buộc nào.
Như vậy Nhà nước cấp một khoảng bù học phí, nhà trường cũng cấp thêm một khoảng tương tự nữa nhưng thành ra đều “trôi sông” hết. Lẽ ra chính các em đang học ở trường hệ ngoài sư phạm được hưởng nhưng lại phải bù lỗ là điều không hợp lý.
“Hiện tại, trường tôi đang đề xuất Bộ GD-ĐT và Quốc hội thu học phí tất cả sinh viên kể cả học ngành sư phạm. Nếu em nào ra trường làm việc trong ngành sư phạm thì sẽ chuyển tiền thu học phí về trường hoặc sở GD-ĐT nào mà em đó làm việc.
Từ số tiền này, Sở sẽ chi trả thêm 3-4 triệu đồng/ tháng cho các em. Cùng với lương họ nhận, số tiền "trả lại" này sẽ giúp các em ổn định cuộc sống trong những năm đầu đi làm và cống hiến với nghề tốt hơn”, ông Dũng nói.
Còn Ths Huỳnh Cát Dung, Trường ĐH Sư Phạm Thể dục thể thao TPHCM cho rằng chính sách miễn giảm học phí cho sinh viên sư phạm đã từng là một giải pháp tối ưu vào 20 năm trước để thu hút sinh viên vào học cũng như giải quyết bài toán thiếu giáo viên.
Tuy nhiên trong bối cảnh hiện nay nói riêng, xã hội nói chung thì chính sách không thu học phí đối với sinh viên cần phải thay đổi.
 |
| Đại biểu đánh giá về tác động của việc miễn học phí đến sinh viên theo học ngành sư phạm |
Vào những năm 90, nhiều người quan niệm “chuột chạy cùng sào mới vào sư phạm”, chính vì vậy thiếu hút giáo viên và dẫn đến chính sách miễn giảm học phí cho sinh viên sư phạm ra đời. Nhưng liệu chính sách này còn phù hợp với tình hình ngành giáo dục hiện nay hay không? Nếu vẫn giữ nguyên bản chính sách này mà không có sự linh động uyển chuyển đồng nghĩa với việc chúng ta vẫn hoàn toàn đồng ý với quan niệm xưa về ngành sư phạm.
Theo bà Dung, chính sách miễn giảm học phí làm giảm động cơ học tập của sinh viên sư phạm, ảnh hưởng tiêu cực, nên điều chỉnh đến chính sách miễn học phí này cho phù hợp.
PGS.TS Lê Văn Tiến, Hiệu trưởng Cao đẳng Sư phạm Trung ương TP.HCM cũng đồng ý với việc bỏ chính sách miễn giảm học phí đối với sinh viên sư phạm nhưng phải đi kèm lộ trình và điều kiện đi theo.
“Bây giờ chúng ta đang theo định hướng các trường ĐH, CĐ phải tự chủ. Nếu không không thể phát triển. Vấn đề này bao hàm cả tự chủ tài chính. Nếu vẫn duy trì chính sách miễn học phí, các trường vẫn chờ ngân sách cấp bù sư phạm thì vẫn luẩn quẩn trong cơ chế xin – cho”, ông Tiến nói.
PGS.TS Nguyễn Thám, Trường Đại học Sư phạm, Đại học Huế thì cho rằng cần phải có lộ trình cho việc bỏ cấp bù cho sinh viên sư phạm. Theo ông Thám, thống kê số liệu qua các năm từ 2011 đến 2017 thì thấy rằng ngân sách cấp bù sư phạm qua các năm này tăng đều.
Chẳng hạn hiện nay là 483 tỷ đồng với khoảng trên 50.000 chỉ tiêu vào sư phạm. Chúng tôi cũng tính rằng hiện nay với khoảng 50-60% sinh viên tốt nghiệp không có việc làm thì con số lãng phí cho ngân sách cũng khá lớn. Tuy nhiên nếu ngay từ bây giờ bỏ chính sách cấp bù cho sinh viên sư phạm thì các trường sư phạm hết sức khó khăn và khả năng chỉ tuyển được 40-50% chỉ tiêu.
Ông Thám đề xuất, nếu quy hoạch lại mạng lưới các trường, khống chế được chỉ tiêu và dần dần cân bằng giữa cung và cầu thì lúc đó tiến đến bỏ cấp bù cho sinh viên sư phạm. Lúc đó mới hướng đến việc các trường sư phạm được tự chủ toàn diện trong hoạt động đào tạo của mình.
