Hà Nội 22 °C
TP Hồ Chí Minh 28 °C
Hải Phòng 23 °C
Đà Nẵng 24 °C
Yên Bái 17 °C
  • Hà Nội Hà Nội 22°C
  • TP Hồ Chí Minh Hà Nội 28°C
  • Hải Phòng Hà Nội 23°C
  • Đà Nẵng Hà Nội 24°C
  • Yên Bái Hà Nội 17°C

Bản sắc dân tộc trong lễ cúng Tất niên

Nhà nước và Pháp luật
11/02/2021 09:30
Gia Hải
aa
Vào ngày cuối cùng của một năm (âm lịch), mỗi gia đình đều làm một lễ cúng tất niên. Đây là một bản sắc đặc trưng của người Việt.


Lễ tất niên (hay còn gọi là tiệc tất niên) là một nghi lễ nhằm đánh dấu kết thúc một năm và chuẩn bị bước sang năm mới. Đây là phong tục tập quán đã có từ lâu đời và mang nét đẹp văn hóa của người Việt Nam.

cung-tat-nien-2021-ngay-nao-gio-nao-tot-nhat-de-gia-tien-phu-ho

Ảnh minh họa.

Theo Lịch Vạn Niên của tác giả Trần Đình Tuấn thì lễ tất niên thường được tiến hành vào chiều ngày 30 Tết. Vào ngày này, mọi người thường quây quần bên nhau, tổ chức tiệc mừng, văn nghệ, để tổng kết, nhìn lại một năm đã qua, cùng đón giao thừa và mừng năm mới. Họ tận hưởng bầu không khí ấm cúm và tràn ngập niềm vui bên cạnh các thành viên trong gia đình sau một năm tất bật học tập, làm việc và chạy đua với cuộc sống.

Về cơ bản, mỗi gia đình vào ngày 30 Tết sẽ chuẩn bị hai mâm cúng: Một mâm cúng tất niên và cũng là để ăn tối; mâm còn lại được chuẩn bị cho cúng giao thừa. Người thắp hương và đọc văn khấn báo cáo với ông bà, tổ tiên thay cho gia đình thường là người đàn ông lớn nhất trong gia đình hoặc con trai trưởng. Các thành viên còn lại sẽ đứng phía sau làm lễ vái. Để cho giản tiện và phù hợp với cuộc sống hiện tại, nhiều gia đình gộp chung lễ cúng tất niên với lễ cúng giao thừa.

Lễ vật cũng như mâm cơm cúng Tất niên không nặng về vật chất, tùy theo điều kiện và tâm ý của gia chủ mà chuẩn bị

Tùy từng vùng miền mà có những đặc trưng riêng. Tại Miền Bắc sẽ có gà luộc lá chanh, canh móng giò hầm măng, miến lòng gà, xôi, bánh chưng, nem, giò lụa, giò xào.... Miền Trung hay có giò lụa, gà bóp rau răm, thịt heo luộc, giá chua.... Riêng Miền Nam thì sẽ là tôm khô, củ kiệu, thịt kho nước dừa ăn chung với dưa giá.

Theo học giả Đan Long, tác giả của cuốn Bàn về Lịch Vạn Niên, mâm cúng Tất niên đạm bạc, chỉ cần có đầy đủ các vị, các hàng đại diện cho các món mặn, chay, thể hiện được sự phong phú trong đời sống hàng ngày của cuộc sống. Lễ cúng Tất niên trước là để cúng thần linh, ông bà tổ tiên, sau là cho con cháu, mọi thành viên trong gia đình được hưởng lộc và nói chuyện trò vui vẻ trong những giờ, phút cuối cùng của một năm trong không khí gia đình đầm ấm.

Dù mỗi miền một phong tục và có các món ăn đặc trưng trong mâm cúng Tất niên nhưng đặc điểm chung là dù ở đâu, vùng miền nào, bánh chưng (có nơi gọi là bánh tét) là một món không thể thiếu trong mâm cúng Tất niên của mỗi gia đình tại Việt Nam.

Bên cạnh đó, cách bày trí mâm cúng Tất niên cũng có nét truyền thống riêng. Khi bày, gia chủ thường sẽ đặt ở trên mặt chiếc bàn nhỏ phía dưới bàn thờ mà không để lên trên. Trên bàn thờ chính chỉ để hoa tươi, quả tươi, một ít tiền vàng mã mang tính tượng trưng hoặc 1 cặp bánh trưng hay đĩa xôi, đĩa chè.

Hoa quả tươi trên bàn thờ trong lễ cúng Tất niên được gọi là mâm ngũ quả (gồm 5 loại khác nhau, mỗi loại tượng trưng cho một ước nguyện của gia chủ, thông qua tên gọi và màu sắc).

Hương và đèn cũng được chuẩn bị hết sức cầu kỳ và mang ý nghĩa riêng. Hương là tượng trưng cho tinh tú, là sự nối kết giữa âm và dương. Đèn tượng trưng cho mặt trăng, mặt trời (luôn phải có 2 cây đèn ở hai bên ban thờ).

Tùy theo văn hóa tín ngưỡng của từng gia đình, từng vùng miền mà có thêm những vật cụ khác nhau để tượng trưng cho tấm lòng của gia đình cầu tài, cầu lộc, hay cầu bình an trong gia đạo. Từ đó, mỗi thành viên trong gia đình sẽ có được một tâm thế bình an, ấm áp để đón một năm mới sắp đến.

bài liên quan
Đề xuất quy định quản lý người nước ngoài vào làm việc tại cơ sở giáo dục Việt Nam

Đề xuất quy định quản lý người nước ngoài vào làm việc tại cơ sở giáo dục Việt Nam

Bộ Giáo dục và Đào tạo đang lấy ý kiến dự thảo Nghị định quy định người nước ngoài vào làm quản lý, giảng dạy, nghiên cứu khoa học và trao đổi học thuật tại các cơ sở giáo dục của Việt Nam.
Ra mắt Trung tâm Trưng bày Hà Nội thuộc Trung tâm Hợp tác ứng dụng trí tuệ nhân tạo Trung Quốc - Việt Nam

Ra mắt Trung tâm Trưng bày Hà Nội thuộc Trung tâm Hợp tác ứng dụng trí tuệ nhân tạo Trung Quốc - Việt Nam

Ngày 26/11, Trung tâm Trưng bày Hà Nội thuộc Trung tâm Hợp tác ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) Trung Quốc – Việt Nam đã đi vào vận hành tại Gamuda Garden (Hoàng Mai, Hà Nội).
Việt Nam cam kết đảm nhiệm vai trò Chủ tịch Hội đồng CPTPP 2026

Việt Nam cam kết đảm nhiệm vai trò Chủ tịch Hội đồng CPTPP 2026

Việt Nam cam kết sẽ đảm nhiệm vai trò Chủ tịch Hội đồng Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) 2026 với trách nhiệm cao nhất và quyết tâm mạnh mẽ nhất, tiếp nối thành công của Australia trong năm Chủ tịch 2025, tạo thêm động lực mới cho CPTPP.
Việt Nam đóng góp tích cực vào phát triển du lịch bền vững trong hợp tác Tiểu vùng Mê Kông mở rộng

Việt Nam đóng góp tích cực vào phát triển du lịch bền vững trong hợp tác Tiểu vùng Mê Kông mở rộng

Sáng 18/11, Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam và Tổng cục Kinh tế Thụy Sỹ (SECO) thông qua Dự án Du lịch Thụy Sỹ vì Sự Phát triển bền vững tại Việt Nam (ST4SD) đã phối hợp tổ chức Hội nghị Quốc tế về Phát triển Du lịch bền vững Tiểu vùng Sông Mê Kông mở rộng (GMS).
Kim ngạch xuất nhập khẩu Việt Nam - Singapore tăng kỷ lục

Kim ngạch xuất nhập khẩu Việt Nam - Singapore tăng kỷ lục

Sau 10 tháng đầu năm 2025, Việt Nam tiếp tục duy trì vị trí đối tác thương mại thứ 10 của Singapore với kim ngạch trao đổi song phương đạt tổng cộng 33 tỷ SGD, tăng 26,7% so với cùng kỳ 2024.
Làm đẹp thêm hình ảnh người Việt Nam nghĩa tình

Làm đẹp thêm hình ảnh người Việt Nam nghĩa tình

Chiều ngày 13/11, tại trụ sở Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam, Hiệp sĩ Đại Thánh giá Lê Đức Thịnh cùng các cộng sự đã trao tặng 800 triệu đồng nhằm hỗ trợ đồng bào bị thiệt hại nặng nề do bão lũ vừa qua.
Mới nhất
Đọc nhiều
Sản xuất ngành công nghiệp 11 tháng tăng 9,3%

Sản xuất ngành công nghiệp 11 tháng tăng 9,3%

Theo thống kê từ Cục Thống kê - Bộ Tài chính thì chỉ số sản xuất toàn ngành công nghiệp (IIP) ước tăng 9,3% so với cùng kỳ năm trước.
Cao nguyên đá Đồng Văn được vinh danh 'Điểm đến văn hóa hàng đầu thế giới năm 2025'

Cao nguyên đá Đồng Văn được vinh danh 'Điểm đến văn hóa hàng đầu thế giới năm 2025'

Đây là lần đầu tiên Tuyên Quang có điểm đến được vinh danh ở nhóm giải thưởng văn hóa đẳng cấp thế giới - một dấu mốc đặc biệt quan trọng.
Các cách thoát nạn khi xảy ra sự cố tại các sự kiện tập trung đông người dịp cuối năm

Các cách thoát nạn khi xảy ra sự cố tại các sự kiện tập trung đông người dịp cuối năm

Công an TP Hà Nội khuyến cáo đến người dân về kỹ năng đảm bảo an toàn và thoát nạn sự cố khi xảy ra tình trạng chen lấn, xô đẩy tại các sự kiện...
Tin bài khác
Tổng biên tập Báo Pháp luật Việt Nam chúc mừng các y, bác sĩ nhân Ngày Thầy thuốc Việt Nam 27/2

Tổng biên tập Báo Pháp luật Việt Nam chúc mừng các y, bác sĩ nhân Ngày Thầy thuốc Việt Nam 27/2

Kỷ niệm 69 năm ngày Thầy thuốc Việt Nam (27/2/1955 - 27/2/2024), Tổng biên tập Báo Pháp luật Việt Nam đã đến thăm và chúc mừng các y bác sỹ đang công tác tại Bộ Y tế và một số bệnh viện.
Nghệ An: Chỉ số sản xuất công nghiệp tháng 02 ước tăng 5,96% so với cùng kỳ

Nghệ An: Chỉ số sản xuất công nghiệp tháng 02 ước tăng 5,96% so với cùng kỳ

Thông tin được Giám đốc Sở KH&ĐT Phạm Hồng Quang đưa ra tại phiên họp thường kỳ tháng 2/2024 của UBND tỉnh Nghệ An.
Đồng Nai: Đại diện Báo Pháp luật Việt Nam chúc mừng các y, bác sĩ nhân Ngày Thầy thuốc Việt Nam

Đồng Nai: Đại diện Báo Pháp luật Việt Nam chúc mừng các y, bác sĩ nhân Ngày Thầy thuốc Việt Nam

Ngày 27/2, Nhà báo Huỳnh Ngọc Hiếu – Trưởng Đại diện Văn phòng Đông Nam Bộ, Báo Pháp luật Việt Nam làm trưởng đoàn đã đến thăm và chúc mừng Sở Y tế và Bệnh viện Đa khoa Đồng Nai nhân Ngày Thầy thuốc Việt Nam.
Công an tỉnh Đắk Nông khen thưởng các đơn vị bắt nóng các đối tượng cướp giật tài sản

Công an tỉnh Đắk Nông khen thưởng các đơn vị bắt nóng các đối tượng cướp giật tài sản

Trước đó, Công an thành phố Gia Nghĩa phối hợp các đơn vị liên quan, Công an huyện Tuy Đức, Công an xã Đắk Ngo tổ chức truy nóng các đối tượng.
Đồng Nai triển khai nhiệm vụ trọng tâm về chuyển đổi số

Đồng Nai triển khai nhiệm vụ trọng tâm về chuyển đổi số

Mục tiêu nâng cao chất lượng, hiệu suất phục vụ lĩnh vực CĐS và cải thiện hạ tầng công nghệ thông tin của các cơ quan nhà nước.
1.500 tân binh Hà Tĩnh lên đường tòng quân

1.500 tân binh Hà Tĩnh lên đường tòng quân

Sáng nay (26/2), 1.500 thanh niên ưu tú của Hà Tĩnh lên đường thực hiện nghĩa vụ quân sự, công an nhân dân (CAND).
Giám đốc Công an tỉnh Thanh Hoá dự Lễ giao, nhận quân tại huyện Hậu Lộc

Giám đốc Công an tỉnh Thanh Hoá dự Lễ giao, nhận quân tại huyện Hậu Lộc

Năm 2024, tỉnh Thanh Hóa được giao chỉ tiêu tuyển chọn và gọi 3.650 công dân nhập ngũ vào Quân đội; 441 công dân nhập ngũ vào Công an.
Chi tiết tiền lương và phụ cấp chức vụ của lực lượng Công an nhân dân năm 2024 chính xác nhất

Chi tiết tiền lương và phụ cấp chức vụ của lực lượng Công an nhân dân năm 2024 chính xác nhất

Với mức lương cơ sở hiện tại là 1,8 triệu đồng thì tiền lương chức vụ Thiếu Uý Công an nhân dân năm 2024 là 14,4 triệu đồng.
Biên Hòa tổ chức hội trại tòng quân và lễ giao, nhận quân 2024

Biên Hòa tổ chức hội trại tòng quân và lễ giao, nhận quân 2024

Mục đích tổ chức hội trại tòng quân là nhằm tuyên truyền giáo dục truyền thống cách mạng vẻ vang của Đảng, Dân tộc, Quân đội, lực lượng vũ trang thành phố.
Nghệ An: 3.250 công dân lên đường nhập ngũ

Nghệ An: 3.250 công dân lên đường nhập ngũ

Sáng 26/2, đồng loạt 21 huyện, thành phố, thị xã trên địa bàn tỉnh Nghệ An tổ chức Lễ giao, nhận quân năm 2024.
tong bi thu to lam lam viec voi 2 tinh an giang kien giang

Tổng Bí thư Tô Lâm làm việc với 2 tỉnh An Giang, Kiên Giang

Ngày 4/6, Tổng Bí thư Tô Lâm và Đoàn công tác Trung ương đã có buổi làm việc với Ban Thường vụ Tỉnh ủy Kiên Giang và Thường trực Tỉnh ủy An Giang về tình hình triển khai các nghị quyết, kết luận của Trung ương; công tác tổ chức bộ máy; quốc phòng, an ninh
tien giang dieu tra vu chu doanh nghiep gao nghi bi lua hon 420 ty dong

Tiền Giang: Điều tra vụ chủ doanh nghiệp gạo nghi bị lừa hơn 420 tỷ đồng

Công an tỉnh Tiền Giang đang tiến hành điều tra, làm rõ vụ một chủ doanh nghiệp kinh doanh lúa gạo nghi bị lừa đảo trên không gian mạng với số tiền trên 420 tỷ đồng.
quang ninh can canh xe tai cho dat chay ram rap suot ngay dem dan lo hong duong o nhiem

Quảng Ninh: Cận cảnh xe tải chở đất chạy rầm rập suốt ngày đêm, dân lo hỏng đường, ô nhiễm

Gần 1 tháng nay trên tuyến tỉnh lộ 337 và Quốc lộ 279 đoạn từ xã Thống Nhất đến cảng Làng Khánh (TP Hạ Long), thường xuyên xuất hiện hàng chục xe tải lớn chở đất chạy rầm rập suốt ngày đêm, cuốn theo bụi mù mịt.
trao quyet dinh bo nhiem thu truong bo tu phap nguyen thanh tu

Trao quyết định bổ nhiệm Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Tú

Chiều 17/3, Bộ Tư pháp tổ chức Hội nghị công bố quyết định của Thủ tướng Chính phủ về việc bổ nhiệm đồng chí Nguyễn Thanh Tú, Vụ trưởng Vụ Pháp luật Dân sự - Kinh tế giữ chức Thứ trưởng Bộ Tư pháp.
cong nhan tp phu quoc la do thi loai i truc thuoc tinh kien giang

Công nhận TP Phú Quốc là đô thị loại I trực thuộc tỉnh Kiên Giang

Ngày 21/1, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà vừa ký quyết định về việc công nhận TP Phú Quốc là đô thị loại I trực thuộc tỉnh Kiên Giang.