Hiện nay hạt dổi ở Tây Bắc được chia làm hai loại hạt khác nhau và chất lượng cũng hoàn toàn khác nhau với giá thành lên tới tiền triệu/kg.
Tin nên đọc
Điểm mặt những đặc sản "tiến vua" được săn lùng làm quà biếu Tết
Nhiều “đặc sản” Tết được bày bán ở hồ Xuân Hương Đà Lạt
Nghệ An: Người tiêu dùng thích thú với những sản phẩm sáng tạo làm từ “đặc sản” cam Vinh
Đặc sản 3 miền hội tụ tại Hội chợ nông sản an toàn thực phẩm Đà Nẵng 2017
Gia vị bạc triệu vẫn đắt người mua
Trước đây, hương vị của hạt Dổi rừng chỉ có trong những món ăn hàng ngày của đồng bào Tây Bắc. Nhưng ngày nay, loại hạt này ngày càng được ưa chuộng và xuất hiện nhiều trong những quán ăn ở các thành phố lớn. Chính vì nhu cầu tiêu thụ cao, nhất là thời điểm giáp tết nguyên đán, hạt Dổi rừng đã được dân buôn gọi với cái tên “vàng đen” miền Tây Bắc.
Tôi có một anh bạn thân hiện tại làm chủ một cửa hàng ăn có tiếng gần Ngã Tư Sở (Hà Nội). Nhớ lần vừa rồi ngồi trong quán cà phê vừa nói chuyện vừa tỉ tê, anh nhắc đến chuyện năm 2015 anh có mua 3kg hạt Dổi rừng với giá 9 triệu đồng/kg từ một thương lái lạ xưng tên Hải đến tận cửa hàng giao.
Nhưng hạt mua về được gần tháng thì mốc meo và không được thơm như những lần anh mua trước, kể từ đó anh ta không dám mua nguồn không tin cậy. Không chỉ anh bạn tôi mà còn nhiều chủ hàng ăn khác được hỏi cũng trả lời từng bị lừa như thế, có người còn thử hẳn hoi ban đầu thấy mùi thơm phưng phức nhưng để một thời gian thì hạt hỏng, hoặc tự dưng hạt chảy thành nước.
 |
| Hình ảnh cây hạt dổi mọc hoang trong rừng. |
Để tìm hiểu nguồn gốc của hạt Dổi rừng chuẩn, cũng như cách chế biến gia vị quý hiếm bậc nhất miền Bắc này, tôi đã ngược lên vùng cao nguyên đá Hà Giang. Cụ thể là xã Xuân Giang, huyện Quang Bình, nơi được cho là nhiều cây Dổi rừng nhất.
Ông Hoàng Văn Thương (SN 1969), người sành sỏi về từng gốc cây, ngọn cỏ, con thú trong rừng ở vùng này dẫn tôi đi bộ hơn 2h đồng hồ rồi hướng cánh tay lên ba gốc cây trên đỉnh núi bảo, đó là cây Dổi rừng. Nhưng chỉ có vào tháng 10 (âm lịch) thì hoa mới bung, mới cho hạt.
Hỏi ra mới biết, ông Thương chính là một thương lái thu mua hạt Dổi rừng có có "máu mặt" ở huyện Quang Bình. Theo ông, ở địa phương mỗi người được giao cai quản một khu rừng riêng (hay còn gọi là vườn rừng-PV), nên người nào cai quản nơi có Dổi mọc thì người đó ắt giàu.
Có vườn rừng ắt giàu có
Dổi là loài mọc tự nhiên, không mất phân bón, nhưng quá trình thu hoạch hạt lại kỳ công. Bởi trước thời điểm hoa Dổi bung hạt, người dân phải rẫy sạch cỏ dưới gốc mới nhặt được hạt này, vì hạt Dổi rừng nhỏ, rất dễ lẫn với cây khô và các loại hạt khác. Sau đó, khâu cuối cùng phải phơi khô rồi mới mang bán.
Ông Thương cho rằng, cơ ngơi hiện tại ông đang sở hữu trong đó có là căn nhà sàn bằng gỗ, ô tô tải, ao cá...Tất cả là nhờ nghề “săn” hạt Dổi rừng mà mua được. Đặc biệt, ông thương chia sẻ những năm 2010, khi mà còn có rất ít người biết đến giá trị của hạt Dổi dừng, ông đã tận tận thu sau đó bán cả loạt kiếm lời.
 |
| Ông Thương cho biết, trước khi hạt Dổi bung hoa, người dân phải phát quang trước mới dễ thu hoạch. |
Nói đến giàu lên từ nghề này thì không riêng gì ông Thương, ông Hiếu mà còn nhiều dân buôn có trong tay hàng trăm triệu nhờ nghề “bới” hạt này. Tuy nhiên, cũng chính từ giá trị “khủng” của hạt Dổi rừng, mà nhiều kẻ đã bất chấp dùng hàng giả, hàng nhái để lừa người tiêu dùng.
Ông Thương chia sẻ kinh nghiệm: “để tránh hàng giả, hàng nhái người tiêu dùng cần thử trước rồi hãy tính đến chuyện mua. Hiện nay trên thị trường xuất hiện một loại hạt gần giống như hạt Dổi nếp, nhưng kích cỡ hạt có dài hơn một chút. Theo tìm hiểu của tôi, hạt đó tuy mọc nhiều ở miền núi Tây Bắc, cũng có vị gần giống với Dổi rừng nhưng không được thơm bằng hạt Dổi chuẩn, rất dễ nhầm lẫn”.
Dân buôn hạt dổi “chuẩn” khuyến cáo, người tiêu dùng nên mua hạt Dổi khô để tránh hỏng nhanh. Đặc biệt, những ngày cận tết như hiện tại, hạt Dổi trên thị trường đang có giá "trên trời" dẫn đến nhiều hàng nhái, nếu mua hàng này phải đặc biệt chú ý.
