Bài 1: Kiếm bạc triệu từ nghề săn “vàng đen” Tây Bắc

Hà Nội: Đặc sản cốm Làng Vòng được công nhận nhãn hiệu danh tiếng

Bèo tây: Cây dại Việt Nam thành đặc sản xứ người

Tin nên đọc

Điểm mặt những đặc sản "tiến vua" được săn lùng làm quà biếu Tết

Nhiều “đặc sản” Tết được bày bán ở hồ Xuân Hương Đà Lạt

Nghệ An: Người tiêu dùng thích thú với những sản phẩm sáng tạo làm từ “đặc sản” cam Vinh

Đặc sản 3 miền hội tụ tại Hội chợ nông sản an toàn thực phẩm Đà Nẵng 2017

Trước đây, hương vị của hạt Dổi rừng chỉ có trong những món ăn hàng ngày của đồng bào Tây Bắc. Nhưng ngày nay, loại hạt này ngày càng được ưa chuộng và xuất hiện nhiều trong những quán ăn ở các thành phố lớn. Chính vì nhu cầu tiêu thụ cao, nhất là thời điểm giáp tết nguyên đán, hạt Dổi rừng đã được dân buôn gọi với cái tên “vàng đen” miền Tây Bắc.

“Vàng đen” của núi rừng

Những chuyến đi công tác ở Tây Bắc dài ngày đã giúp tôi được thưởng thức vô vàn những món đặc sản của đồng bào nơi đây. Trong số đó, tôi nhớ nhất là lần nhậu cùng anh bạn người Giáy vài năm trước ở huyện Nậm Nhùn (tỉnh Lai Châu), ban đầu anh ta bê nguyên cỗ mâm chỉ toàn rau sống, một bát nước chấm và vài ly Vại rót rượu.

Một hồi sau, anh xách hẳn xô cá chép vẫn đang bơi lại mâm, nhìn sơ qua mỗi con chép chẳng nổi 2 lạng, rồi dùng tay bắt một con sống đành đạch gói cùng rau sống chấm bỏ vào miệng nhai chọt choẹt.

Ban đầu nhìn thấy thế tôi cảm giác "choáng", nhưng khi thử mới thấy món này độc đáo, nhất là mùi vị của bát nước chấm món cá gỏi sống ấy. Hỏi ra mới rõ, hương vị độc đáo trong bát nước chấm ăn cùng gỏi cá ấy dùng hạt Dổi rừng làm nguyên liệu chính.

Mới đây, trong chuyến viết bài về hoàn cảnh khó khăn không được phẫu thuật của những đứa trẻ mọc hai “của quý” ở huyện Bắc Mê (Hà Giang), tôi vô tình gặp một dân buôn, anh ta hỏi ở vùng đất đó có hạt dổi rừng không? Tôi nói tôi không rõ bởi mình không phải người bản địa. Rồi anh ậm ừ bảo, hạt đó có giá lắm, anh ta đang tìm mua với giá gốc là 4 triệu/kg.

Tên đầy đủ của kẻ “săn” hạt dổi rừng lần đó tôi gặp là Hoàng Minh Hiếu (SN 1980). Hiếu quê gốc Hải Dương, đã hai “lần đò”, nhưng anh không có con cái bìu ríu, vì thế mà có nhiều thời gian đi ngao du buôn bán, có khi mấy tháng mới về quê một lần.

Ngồi phệt bên gốc cây, Hiếu kể đến với nghề “săn” hạt Dổi rừng là từ một lần đi ăn cơm quán, anh thấy khách ở cửa hàng đó đông đến lạ, lần nào anh đến cũng hết chỗ ngồi, ai cũng nói bí quyết giữ khách ấy là nhờ vào bát nước chấm, rồi hương liệu tẩm món ăn trong đó có hạt Dổi. Thế là anh nảy ra ý tưởng liên hệ với nhiều cửa hàng lớn nhỏ khắp miền Bắc để giao dịch làm ăn với họ.

Gia vị cho người sành ăn

Nhấp vài chén rượu với thịt trâu gác bếp, Hiếu nhìn lên trời và cười tươi như thỏa mãn về chiến tích của mình. Thực tế hạt dổi rừng chỉ có ở các tỉnh miền núi phía Bắc, chính vì thế điểm đi “săn” của Hiếu thường là các tỉnh Lào Cai, Hà Giang, Tuyên Quang, Lai Châu...

Nhưng mỗi chuyến đi có lời lãi hay không còn tùy thuộc vào may mắn, bởi thời điểm hiện tại không chỉ có mình anh biết đến nghề này mà còn rất nhiều “thợ săn” khác nữa. Tuy nhiên, theo Hiếu thu nhập từ nghề “săn” hạt rừng trung bình một tháng anh kiếm khoảng 50 triệu, đó là chưa kể thời điểm giá hạt này "sốt".

Theo nhiều chủ cửa hàng ăn ở Hà Nội, sở dĩ khách hàng thích hương vị của hạt Dổi rừng là nhờ mùi hương ngào ngạt thốc lên mũi mỗi khi dùng nước chấm có hạt này. Thông thường sau khi ăn hạt Dổi, người thưởng thức sẽ có cảm giác miệng thoang thoảng mùi hương. Chính vì sự đặc biệt ấy mà hiện nay có rất nhiều quán ăn ở các thành phố lớn đã cố gắng bắt tay với thương lái mua hạt, thậm chí không tiếc chi cả chục triệu để mua bằng được hạt Dổi rừng để dự trữ làm gia vị.

Một dân sành ăn cho biết, hạt dổi rừng phù hợp với món gà luộc, thịt lợn luộc, thịt nướng, nước chấm gỏi... Nhưng có điều hiện nay trên thị trường lại xuất hiện tràn lan rất nhiều loại hạt Dổi rừng được dán nhãn mác đẹp, giới thiệu hay nhưng thực tế là giả”.