Vụ án vi phạm tại Ngân hàng Co-opBank Ninh Bình: Hơn 47,8 tỷ đồng bị thất thoát đã “chạy” vào túi ai?

Không chiếm đoạt, vẫn phải bồi thường

Tại bản án sơ thẩm mới đây, HĐXX TAND tỉnh Ninh Bình cho rằng, từ tháng 4/2017 đến tháng 1/2019, Đặng Văn Quang (SN 1964, nguyên Giám đốc Co-opBank Ninh Bình), Trần Xuân Thành (SN 1976); Đinh Minh Tiến (đều là nguyên Trưởng phòng Tín dụng thành viên Co-opBank Ninh Bình), Nguyễn Ngọc Việt (SN 1981, nguyên Phó Phòng Tín dụng & Chăm sóc khách hàng Co-opBank Ninh Bình), Nguyễn Văn Quyền, Lê Hồng Phong (nguyên cán bộ Phòng Tín dụng & Chăm sóc khách hàng Co-opBank Ninh Bình) đã có nhiều hành vi sai phạm trong thẩm định, đề xuất, duyệt cho vay, kiểm tra, giám sát việc sử dụng vốn vay của Quỹ Tín dụng nhân dân thi trấn Me (QTD Me) đối với 32 Hợp đồng tín dụng (HĐTD)không đủ điều kiện cấp vốn tín dụng, dẫn đến hậu quả QTD Me mất khả năng thanh toán cho Co-opBank Ninh Bình hơn 47,8 tỷ đồng.

HĐXX xác định Co-opBank Ninh Bình bị thiệt hại hơn 47,8 tỷ đồng, nằm trong tổng số 146,3 tỷ đồng mà Nguyễn Thị Thu Hằng (nguyên Chủ tịch HĐQT QTD Me) và đồng phạm đã chiếm đoạt và làm thất thoát của QTD Me.

5 bị cáo bị Tòa sơ thẩm kết án về tội “Vi phạm quy định về hoạt động ngân hàng”, gồm: Đặng Văn Quang (8 năm tù); bị cáo Trần XuânThành, Nguyễn Văn Quyền (cùng bị 7 năm tù); bị cáo Nguyễn NgọcViệt (6 năm tù); bị cáo Phong (3 năm tù). Riêng bị cáoTiến bị phạt 4 năm tù về tội “Vi phạm về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng”.

Về trách nhiệm dân sự, HĐXX tuyên các bị cáo phải liên đới bồi thường toàn bộ thiệt hại là hơn 47,8 tỷ đồng đối với 32 HĐTD mà QTD Me còn đang dư nợ của Ngân hàng HTX Việt Nam (bị cáo Quang phải bồi thường nhiều nhất với gần 24 tỷ đồng).

Đáng nói, tại phiên tòa sơ thẩm, đại diện VKSND tỉnh Ninh Bình, cũng như đại diện bị hại đã có quan điểm khác hẳn với phán quyết của HĐXX sơ thẩm về phần dân sự nêu trên.

Theo đó, Kiểm sát viên đề nghị HĐXX không buộc các bị cáo phải bồi thường hơn 47,8 tỷ đồng choCo-opBank Ninh Bình; Số tiền này cùng lãi phát sinh theo 32 HĐTD, QTD Me phải có trách nhiệm hoàn trả cho Co-opBank theo hợp đồng.

Trong khi đó, người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của Co-opBank Ninh Bình (bị hại) cũng cho rằng, các bị cáo không chiếm đoạt 47,8 tỷ đồng nên không phải bồi thường cho Co-opBank Ninh Bình. Đề nghị HĐXX xem xét những người đã chiếm hưởng số tiền trong 32 HĐTD mà QTD Me đang dư nợ quá hạn tại Ngân hàng tại Co-opBank Ninh Bình và có trách nhiệm trả lại số tiền trên

Cùng quan điểm trên, tại phiên tòa, các luật sư bào chữa cho bị cáo còn cho rằng, đến nay, QTD Me vẫn tiếp tục hoạt động, vẫn có khả năng kinh doanh tạo ra doanh thu để chi trả dư nợ với 32 HĐTD với Co-opBank Ninh Bình . Mặt khác, Hằng và đồng phạm phải hoàn trả QTD Me hơn 62,5 tỷ đồng theo hai bản án thì QTD Me phải thực hiện nghĩa vụ trả nợ đối với Co-opBank Ninh Bình như 32 HĐTD đã ký.

Tuy nhiên, tại bản án sơ thẩm, HĐXX lại cho rằng, số tiền hơn 62,2 tỷ đồng mà Nguyễn Thị Thu Hằng và đồng phạm phải bồi thường cho QTD Me nằm trong số 146,3 tỷ đồng mà Hằng và các nhân viên làm thất thoát. Nếu QTD Me thu hồi được 62,2 tỷđồng trên trong quá trình thi hành án thì cũng không được quyền quyết định trả 47,8 tỷ đồng cho Co-opBank Ninh Bình vì QTD Me thuộc diện kiểm soát đặc biệt. Hơn nữa, QTD Me đang kinh doanh thua lỗ kéo dài và không có khả năng trả nợ cho Co-opBank Ninh Bình.

Thừa nhận các bị cáo không chiếm đoạt tiền nhưng HĐXX vẫn tuyên buộc các bị cáo phải bồi thường cho Co-opBank Ninh Bình hơn 47,8 tỷ đồng với lý do “để đảm bảo thu hồi tài sản của Nhà nước…” và “các bị cáo có quyền khởi kiện QTD Me thành một vụ dân sự khác khi có yêu cầu”.

Ai là người chiếm đoạt, làm thất thoát 83,8 tỷ đồng?​

Được biết, ngay sau phiên tòa, cả 6 bị cáo đã có đơn kháng cáo toàn bộ bản án sơ thẩm.

Luật sư Vũ Văn Thiệu (Công ty Luật hợp danh INCIP- người bào chữa cho bị cáo Quang, Việt, Quyền) cho rằng, theo nhận định về trách nhiệm dân sự của các bị cáo như trên, có thể hiểu, HĐXX đã coi 47,8 tỷ đồng thất thoát trong vụ án này nằm ngoài 62,5 tỷ đồng mà Hằng và đồng phạm đã chiếm đoạt, làm thất thoát đã xác định trong hai bản án trước đây.

Như vậy thì hiện vẫn chưa rõ hơn 47,8 tỷ đồng theo 32 HĐTD nêu trong vụ án đã bị ai chiếm hưởng, hoặc thất thoát đi đâu nên chưa thể khẳng định có thiệt hại 47,8 tỷ đồng được. Việc chưa làm rõ đối tượng chiếm hưởng tiền cũng có nghĩa vụ án đang có dấu hiệu bỏ lọt đối tượng chính, ảnh hưởng đến việc xem xét, đánh giá toàn bộ vụ án cũng như việc đánh giá hành vi của 6 bị cáo, có thể dẫn đến oan, sai.

Phân tích rõ hơn, luật sư Thiệu cho hay, cho đến nay, hai bản án có hiệu lực mới chỉ xác định và kết tội Hằng chiếm đoạt và làm thất thoát của QTD Me tổng cộng hơn 62,5 tỷ đồng. Như vậy, việc HĐXX TAND tỉnh Ninh Bình kết luận “Co-opBank Ninh Bình bị thiệt hại hơn 47,8 tỷ đồng, nằm trong tổng số 146,3 tỷ đồng mà Hằng và nhân viên QTD Me gây thất thoát” là mâu thuẫn, không có căn cứ vì hiện nay, ngoài 62,5 tỷ đồng đã nêu trong hai bản án trước thì số tiền còn lại (83,8 tỷ đồng) vẫn chưa được làm rõ bị ai chiếm đoạt, hoặc thất thoát ra sao. Còn nếu có căn cứ kết luận Hằng gây thất thoát 146,3 tỷ đồng, tại sao HĐXX không kiến nghị xem xét trách nhiệm của đối tượng này liên quân đến việc chiếm đoạt, gây thất thoát 83,8 tỷ đồng ?

Về quan điểm định tội của HĐXX, luật Thiệu cho rằng, hồ sơ vụ án thể hiện, tính đến tháng 4/2019, QTD Me có số dư nợ tiền gửi, tiền mặt tồn quỹ, dư nợcho vay thực tế là hơn 13,3 tỷ đồng. Ngoài ra, HĐTD giữa QTD Me với Co-opBank Ninh Bình vẫn còn thời hạn và đang còn hiệu lực nên QTD Me phải có trách nhiệm trả nợ cho Co-opBank Ninh Bình theo các HĐTD đã ký kết. Hơn nữa, cơ quan giám định cũng không xác định được thiệt hại từ 32 HĐTD nêu trên. Vì vậy, việc HĐXX cho rằng QTD Me đã “mất khả năng trả nợ” và bị thiệt hại 47,8 tỷ đồng theo 32 HĐTD là thiếu căn cứ.

Ngoài ra, việc HĐXX cho rằng các bị cáo đã thiếu kiểm tra giám sát việc sử dụng vốn vay, dẫn đến cho vay sai cũng không phù hợp thực tế vì việc kiểm tra giám sát được thực hiện sau khi khoản vay đã được giải ngân (công tác hậu kiểm). Hơn nữa, việc kiểm tra giám sát không phải là một trong những điều kiện cấn thiết để Co-opBank Ninh Bình cấp tín dụngcho QTD Me...

Nếu cho rằng các bị cáo đã không thực hiện kiểm tra, giám sát việc sử dụng vốn vay của QTD Me thì HĐXX cần chỉ rõ trong 23 HĐTD thì hợp đồng nào không được kiểm tra, giám sát, dẫn đến khoản vay nào sau đó bị sai sót.