Buộc người vi phạm giao thông chép phạt: Mục đích tốt, nhưng trái luật

Những ngày qua, câu chuyện về nhóm nữ sinh đi ngược chiều tại ngã tư đường Ngũ Hành Sơn - Hồ Xuân Hương (quận Ngũ Hành Sơn, Đà Nẵng), bị cảnh sát giao thông ra hiệu dừng xe, yêu cầu chép lời hứa không tái phạm trên giấy, sau đó được ra về, đã thu hút sự chú ý của cộng đồng.


Cảnh sát: Sáng tạo

Trao đổi với báo chí chiều 4/4, thiếu úy Huỳnh Phước Chiến, Đội Cảnh sát giao thông quận Ngũ Hành Sơn, cho biết sự việc xảy ra ngày 1/4 tại chốt đèn tín hiệu đầu cầu Tuyên Sơn trên đường Hồ Xuân Hương. Khi phát hiện nhóm thanh niên đi vào đường cấm, thiếu úy Chiến ra hiệu lệnh dừng xe rồi thông báo lỗi. Những người vi phạm trình bày là sinh viên đang đi chợ, chưa quen đường.

Ảnh minh họa.
Ảnh minh họa.

Sau khi nhắc nhở, thấy những sinh viên này mang theo giấy bút nên anh Chiến nảy ra ý tưởng cho người vi phạm chép lời hứa, thay vì phạt mỗi người 300 ngàn đồng. Một nam sinh mang đầy đủ giấy tờ chép 17 lần, còn 3 nữ sinh không mang theo bằng lái, giấy tờ xe chép từ 20 đến 30 lần.

“Đó là ý tưởng thoáng qua. Tôi muốn nhắc nhở những người vi phạm bằng việc họ tự hứa, chép lại nhiều lần thì sẽ nhớ lâu hơn và không tái phạm nữa”, thiếu úy Chiến nói và cho hay mục đích cuối cùng là giúp người điều khiển phương tiện ý thức hơn nhằm giảm thiểu tai nạn giao thông.

Năm năm làm cảnh sát giao thông tại quận Ngũ Hành Sơn, thiếu úy Chiến kể đã nhiều lần nhắc nhở người vượt đèn đỏ, thay vì lập biên bản xử phạt.

“Khi bị dừng xe, họ trình bày đang vội đi đón con, hay hoàn cảnh khó khăn không có tiền nộp phạt. Tôi yêu cầu họ dắt xe lên vỉa hè, đứng đó 15 phút để nhìn hàng trăm người khác cùng tham gia giao thông như mình, cùng có công việc bận hay nhiều lý do khác, nhưng vẫn kiên nhẫn, chấp hành đúng luật. Sau đó tôi nhắc nhở và cho những người vi phạm ra về”, thiếu úy Chiến nói.

Trung tá Trần Việt Hòa, Đội trưởng Cảnh sát giao thông quận Ngũ Hành Sơn, cho biết việc làm của thiếu úy Chiến chỉ để nhắc nhở người dân chấp hành luật.

Luật xử lý vi phạm hành chính quy định ai vi phạm luật giao thông thì lập biên bản, phạt tiền hoặc cảnh cáo. Tuy nhiên, lãnh đạo Công an Đà Nẵng đã có chủ trương là làm thế nào để người vi phạm biết được lỗi.

“Ở đây thiếu úy Chiến đã áp dụng hình thức cảnh cáo, nhưng sáng tạo hơn là cho chép lời hứa không tái phạm. Việc làm này không sai. Nếu phạt tiền thì chưa chắc đã có tác dụng, vì người vi phạm không cố ý”, báo điện tử Vnexpress dẫn lời trung tá Hòa.

“Chúng tôi theo dõi Facebook của nữ sinh vi phạm, biết họ đã chia sẻ câu chuyện của mình, cảm nhận được việc xử lý của cảnh sát giao thông hợp tình, hợp lý, tâm phục khẩu phục thì rõ ràng là hiệu quả. Còn nếu họ phản hồi rằng phạt nhẹ như thế sẽ tiếp tục vi phạm thì đã phản tác dụng”, trung tá Hòa nói và đánh giá, cách làm của thiếu úy Chiến rất sáng tạo nhưng không thể áp dụng cho người lao động phổ thông, hay các cụ già.

Đội trưởng Cảnh sát giao thông quận Ngũ Hành Sơn cho hay, Đà Nẵng lâu nay có nhiều cách làm để nhắc nhở người vi phạm luật giao thông, như những người ở ngoại tỉnh đi du lịch nhưng lái xe vào đường ngược chiều chỉ bị nhắc nhở, hay lấn vạch bị phạt đi mua kẹo cao su ủng hộ cụ bà bán hàng rong...

Cảnh sát có trách nhiệm nhắc nhở, hướng dẫn cho những người đến Đà Nẵng chưa quen với đường, biển báo nên vô tình vi phạm luật.

“Chúng tôi không có bất kỳ kịch bản nào cho những cách xử phạt này, mà tùy vào từng trường hợp để xử lý”, trung tá Hòa nói và khẳng định cảnh sát có đủ kinh nghiệm để xác định người vi phạm luật là vô tình hay cố ý. Với trường hợp đã nắm rõ luật mà vẫn vi phạm thì kiên quyết xử phạt.

Luật gia: Trái luật

Trái ngược với sự đánh giá nêu trên, Thạc sỹ Nguyễn Thế Anh (Trung tâm truyền thông Pháp luật Việt Nam) lại cho rằng “hình phạt” nêu trên trái luật và phải được ngăn chặn kịp thời trước khi trở thành một tiền lệ thể hiện sự lạm quyền.

* Ông nhận xét gì về việc CGST Đà Nẵng bắt người vi phạm giao thông chép hàng chục lần nội dung “Tôi hứa sẽ không đi ngược chiều nữa”?

- Làm như vậy là trái luật, xâm phạm quyền công dân. Luật Xử lý vi phạm hành chính (VPHC) và Nghị định 171/2013/NĐ- CP về xử phạt VPHC trong lĩnh vực giao thông đường bộ (đã được sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định 107/2014/NĐ-CP) không quy định buộc người vi phạm giao thông phải chép phạt và cũng không trao quyền cho CSGT được tự ý đặt thêm các hình thức xử phạt và biện pháp xử lý VPHC.

* Nhưng cũng có ý kiến ủng hộ cách phạt “sáng tạo” này của CSGT Đà Nẵng?

- Thế nào là nhà nước pháp quyền? Nhà nước pháp quyền với định nghĩa cơ bản nhất là không ai ở trên luật hay mọi người phải tuân theo luật; là toàn thể một quốc gia có trách nhiệm thực hiện công lý, phục tùng pháp luật. Cơ quan nhà nước, người thi hành công vụ tự đặt ra quy định trái luật, không tuân thủ luật đương nhiên sẽ là trái Hiến pháp.

* Vì sao ông lại có vẻ cương quyết không ủng hộ cách “xử phạt” như trên của CSGT Đà Nẵng?

- Nó có thể tạo ra những tiền lệ xấu trong việc tự tiện ban hành những quy định trái luật, xâm phạm đến quyền công dân. Nếu như hành vi này của CSGT Đà Nẵng không được ngừng kịp thời, các địa phương cũng sẽ làm theo sẽ tạo ra cả xã hội bất tuân pháp luật.

Đà Nẵng có thể bắt người dân chép phạt thì nơi khác cũng có thể “đẻ” thêm hình thức bắt người dân đi nhặt rác, lao động công ích, quyên góp từ thiện... thay vì xử phạt vi phạm giao thông.

* Luật quy định có các hình thức xử phạt VPHC gì?

- Khoản 1 Điều 21 Luật Xử lý VPHC đã quy định 5 hình thức xử phạt gồm:

+ Cảnh cáo;

+ Phạt tiền;

+ Tước quyền sử dụng giấy phép, chứng chỉ hành nghề có thời hạn hoặc đình chỉ hoạt động có thời hạn;

+ Tịch thu tang vật vi phạm hành chính, phương tiện được sử dụng để vi phạm hành chính (sau đây gọi chung là tang vật, phương tiện vi phạm hành chính);

+ Trục xuất.

* Việc buộc người vi phạm chép phạt thay vì phạt tiền có phải là hình thức phạt cảnh cáo?

- Buộc người vi phạm chép phạt thay vi phạt tiền không phải là hình thức phạt cảnh cáo. Bởi phạt cảnh cáo phải ban hành dưới dạng văn bản. Điều 22 Luật Xử lý VPHC quy định: “Cảnh cáo được áp dụng đối với cá nhân, tổ chức VPHC không nghiêm trọng, có tình tiết giảm nhẹ và theo quy định thì bị áp dụng hình thức xử phạt cảnh cáo hoặc đối với mọi hành vi vi phạm hành chính do người chưa thành niên từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi thực hiện. Cảnh cáo được quyết định bằng văn bản”.

* Cũng có ý kiến cho rằng đây là biện pháp CSGT nhắc nhở người vi phạm?

- Đây cũng không phải là biện pháp hợp pháp được áp dụng để nhắc nhở người vi phạm giao thông. Vì biện pháp nhắc nhở người vi phạm hành chính thay cho hình thức xử phạt được Điều 139 Luật Xử lý VPHC, Điều 15 Nghị định 81/2013/ NĐ-CP quy định có cách thức thực hiện và đối tượng áp dụng hoàn toàn khác.

Cụ thể:

+ Về cách thức thực hiện nhắc nhở người vi phạm hành chính hoàn toàn không có quy định buộc người bị nhắc nhở phải chép phạt. Theo đó, người có thẩm quyền xử phạt thực hiện việc nhắc nhở bằng lời nói, ngay tại chỗ và không phải lập thành biên bản.

+ Về đối tượng áp dụng: Biện pháp nhắc nhở là biện pháp mang tính giáo dục được áp dụng thay thế cho hình thức xử phạt cảnh cáo đối với người chưa thành niên vi phạm hành chính để người chưa thành niên nhận thức được những vi phạm của mình.

Đối với người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi, biện pháp nhắc nhở sẽ được áp dụng khi họ tự nguyện khai báo, thừa nhận và thành thật hối lỗi về hành vi vi phạm của mình.

Đối với người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi, thì việc nhắc nhở sẽ được áp dụng khi lỗi vi phạm theo quy định chỉ bị phạt cảnh cáo và họ tự nguyện khai báo, thừa nhận về hành vi vi phạm, thành thật hối lỗi về hành vi vi phạm của mình.

* Thưa ông, lãnh đạo công an nơi xử lý sự việc lý giải: Việc xử lý các trường hợp vi phạm giao thông phải đảm bảo tính nghiêm minh nhưng đồng thời phải tạo môi trường thân thiện, thuyết phục đối với người vi phạm?

- Thân thiện hay không thân thiện phụ thuộc vào lời nói, hành vi của CSGT. Còn thuyết phục người vi phạm là trách nhiệm của CSGT trong việc giải thích đúng lỗi người vi phạm mắc phải. Luật xử lý VPHC hành chính cũng chỉ quy định nguyên tắc xử lý phải: “Tiến hành nhanh chóng, công khai, khách quan, đúng thẩm quyền, bảo đảm công bằng, đúng luật”.

Hưng Hà

Đường dẫn bài viết: https://phapluatplus.baophapluat.vn/buoc-nguoi-vi-pham-giao-thong-chep-phat-muc-dich-tot-nhung-trai-luat-101795.htmlIn bài viết

Cấm sao chép dưới mọi hình thức nếu không có sự chấp thuận bằng văn bản. Copyright © 2023 https://phapluatplus.baophapluat.vn/ All right reserved.