Tôi may mắn được tiếp cận một số tài liệu vốn là bí mật quốc gia về quá trình gìn giữ lâu dài thi hài Hồ Chủ tịch, cùng nhiều nhân chứng lịch sử, để biết về những câu chuyện cảm động của các chuyên gia Liên Xô trước đây - Liên bang Nga ngày nay – dành cho Việt Nam.
Các chuyên gia Nga và chuyên gia Việt Nam tham gia gìn giữ thi hài Bác cách đây nửa thế kỷ
Vào dịp 40 năm thực hiện Di chúc của Hồ Chủ tịch, nhân một chương trình nghệ thuật phối hợp giữa Báo CAND với BQL Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh, tôi là phóng viên được phân công đặc trách truyền thông về sự kiện, nên được Bộ Tư lệnh (BTL) Bảo vệ Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh tạo điều kiện tiếp cận một số tài liệu quan trọng, gặp gỡ nhiều chuyên gia, nhân chứng lịch sử, nên có cơ hội biết về ân tình của những người bạn Nga đã được dệt từ hơn nửa thế kỷ trước…
Sự giúp đỡ chí tình
Tháng 5-1967, Bộ Chính trị có cuộc họp bất thường để bàn việc chuẩn bị gìn giữ lâu dài thi hài khi Hồ Chủ tịch qua đời. Ông Lê Thanh Nghị được Bộ Chính trị cử sang Liên Xô hội đàm, đề nghị giúp đỡ từ công tác đào tạo đến việc gìn giữ lâu dài thi hài Hồ Chủ tịch. Với mối quan hệ Việt – Xô rất hữu nghị, Đảng và Chính phủ Liên Xô đã đồng ý giúp đỡ Việt Nam không hoàn lại, trong việc gìn giữ lâu dài thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh và xây dựng Lăng.
Thế là, ngày 2-9-1967, một đoàn cán bộ Việt Nam lên tàu sang Liên Xô học tập công nghệ gìn giữ thi hài. Đó là Thiếu tá, bác sĩ Nguyễn Gia Quyền - Chủ nhiệm Khoa Giải phẫu bệnh lý Viện Quân y 108 và là Trưởng phòng Pháp y Quân đội; BS. Lê Điều - Phụ trách khoa Ngoại, Bệnh viện Việt- Xô và BS. Lê Ngọc Mẫn - Chủ nhiệm khoa Nội tiết, Bệnh viện Bạch Mai.
Ngày 14-9-1969, khi tàu đến Maxcova, đích thân đồng chí La-du-côp, đại diện Văn phòng Trung ương Đảng Liên Xô, ra tận sân ga đón đoàn.
Các chuyên gia Liên Xô làm việc tại Việt Nam
Theo bác sĩ Điều, phần lý thuyết chủ yếu đọc tài liệu ở Viện, do một phiên dịch giỏi 7 thứ tiếng giúp đỡ, còn phần thực hành do giáo sư Xa-rô-va-tôp, người đã tham gia ướp giữ thi hài Đi-mi-tơ-rôp, trực tiếp hướng dẫn.Vài chục năm trôi qua, bác sĩ Lê Điều vẫn không quên được ngày ấy: Do yêu cầu gấp gáp, các bác sĩ Việt Nam được bố trí học tập với lịch trình khép kín, khẩn trương.
Chúng tôi vừa mới vào phòng, chưa kịp ổn định, bạn đã mời đi trao đổi về chương trình làm việc. Hôm sau, đích thân Thứ trưởng Bộ Y tế Liên Xô gặp gỡ trước khi chúng tôi tới Viện nghiên cứu Lăng Lê-nin, trực tiếp gặp Viện sĩ thông tấn, giáo sư Đê-bôp - Viện trưởng. Đây là sự ưu ái đặc biệt với Việt Nam, bởi Viện này chưa từng đào tạo bất cứ người nước ngoài nào.
Viện dành hẳn phòng làm việc của một Viện phó cho các bác sĩ Việt Nam làm nơi nghiên cứu tài liệu. Để giúp các bác sĩ Việt Nam thực hành, giáo sư Xa-rô-va-tôp phải lặn lội đến nhiều bệnh viện cách Matxcơva hàng trăm km để tìm kiếm tử thi người trên 60 tuổi.
Kết thúc khóa học, Viện nghiên cứu Lăng Lê-nin đã tặng đoàn Việt Nam các thiết bị, dụng cụ thiết yếu để về sử dụng. Bên cạnh đó, khi chúng ta xây dựng phòng thí nghiệm tại Viện Quân y 108, các chuyên gia Liên Xô thường xuyên giúp đỡ tận tình.
Các chuyên gia Liên Xô pha chế dung dịch đặc biệt
Nhiệm vụ nặng nề
Tháng 12-1968, ông Rô-ma-cốp, Viện phó Viện thi hài Lê-nin sang Việt Nam trực tiếp kiểm tra chất lượng công trình, đồng thời, dự cuộc mít tinh có Hồ Chủ tịch tham dự, để nhìn thấy những nét đặc trưng của Bác, phục vụ công tác sau này.
Đến tháng 8/1969, sức khỏe của Hồ Chủ tịch ngày một diễn biến xấu, Liên Xô đã cử một phái đoàn y tế do giáo sư Đê-bôp làm Trưởng đoàn, đến Hà Nội từ ngày 28/8/1969.
Sáng 2/9/1969, ngay khi Chủ tịch Hồ Chí Minh ra đi, các chuyên gia Liên Xô lập tức có mặt tại Viện Quân y 108. Ít phút sau, khi thi hài được đưa từ Ba Đình tới Viện 108, 2 giáo sư, Viện sĩ I-u-ri Mi-khai-lô-vich và Ni-cô-lai I-nich Mi-khai-lôp đã trực tiếp làm y tế cho Hồ Chủ tịch. Cùng tham gia công việc với các chuyên gia Nga, là bác sĩ Nguyễn Gia Quyền và Lê Điều.
Suốt 2 tiếng liền, các chuyên gia Liên Xô và Tổ y tế đặc biệt của Việt Nam đã hoàn thành công tác y tế giai đoạn một, đồng thời, tiến hành các biện pháp bảo quản thi hài giai đoạn đầu.
Cố Thiếu tướng Trần Kinh Chi, nguyên Cục trưởng Cục Bảo vệ- An ninh Quân đội, ngày ấy đã kể: “Các đồng chí trong Tổ y tế đặc biệt của Việt Nam là những nhà chuyên môn giỏi, đã học tập, thực hành công tác gìn giữ thi hài trong 2 năm, có thể đảm đương được nhiệm vụ. Thế nhưng, với tinh thần trách nhiệm cao, các chuyên gia Liên Xô vẫn trực tiếp làm công tác y tế với thi hài Hồ Chủ tịch!”
Trong quá trình tiến hành lễ tang, các chuyên gia Liên Xô đặt vấn đề với Chính phủ Việt Nam là, sau khi kết thúc tang lễ, sẽ đưa thi hài Hồ Chủ tịch sang Liên Xô để giữ gìn lâu dài, vì ở Matxcơva, mới đủ điều kiện môi trường và kỹ thuật. Nhưng Đảng và Nhà nước Việt Nam lại mong muốn gìn giữ thi hài Hồ Chủ tịch tại quê hương.
Khi đó, ông A. Kô-sy-ghin - Ủy viên Bộ Chính trị Đảng Cộng sản Liên Xô, Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng Liên Xô - đang ở Hà Nội dự lễ tang Chủ tịch Hồ Chí Minh. Thấy vậy, ông lập tức trưng cầu ý kiến của các chuyên gia Liên Xô và và chấp thuận đề nghị của Việt Nam. Ông yêu cầu giáo sư Đê-bôp “về Liên Xô cùng với tôi để lấy hóa chất, thiết bị rồi quay lại Việt Nam ngay bằng chiếc chuyên cơ này.”
Ba ngày sau, chuyên cơ đặc biệt đó đã quay lại Việt Nam với tất cả những gì cần thiết cho việc gìn giữ lâu dài thì hài Hồ Chủ tịch. Để rồi, suốt nửa thế kỷ qua, các chuyên gia Nga liên tục gắn bó với công việc quan trọng đó.
Ân tình đã hơn nửa thế kỷ
Những năm Việt Nam còn chiến tranh, các chuyên gia Liên Xô còn chịu đựng muôn vàn khó khăn, gian khổ ở các nơi sơ tán, đảm bảo tốt nhất việc gìn giữ thi hài Hồ Chủ tịch. Đáng nói là, dù sự hy sinh rất lớn, nhưng các chuyên gia chỉ nhận mức lương hữu nghị, kể cả sau khi Liên Xô tan rã.
Đặc biệt, họ còn dần từng bước chuyển giao công nghệ gìn giữ lâu dài thi hài để các bác sĩ Việt Nam có thể tự chủ. Năm 2004, các chuyên gia Nga đã đồng ý hợp tác pha chế dung dịch bảo quản ngay tại Hà Nội, dù đây là công nghệ thuộc bí mật quốc gia.
Các chuyên gia Nga trở lại Việt Nam dịp 50 năm thực hiện Di chúc Hồ Chủ tịch và làm việc với Đại học Y Hà Nội để tìm kiếm sự hợp tác mới
Dịp 40 năm thực hiện Di chúc Hồ Chủ tịch, Chính phủ Việt Nam đã mời các chuyên gia tham gia gìn giữ thi hài Hồ Chủ tịch đến Việt Nam. Năm nay, nhân 50 năm ngày Chủ tịch Hồ Chí Minh qua đời, nhiều nhà khoa học lớn ngày ấy đã ra đi. Nhưng vẫn có 4 nhà khoa học tên tuổi của Nga đã gắn bó với công tác gìn giữ thi hài của Chủ tịch Hồ Chí Minh tiếp tục có mặt, để tham gia Hội đồng Khoa học y tế kiểm tra, đánh giá trạng thái thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh và báo cáo Thủ tướng Chính phủ.
Đó là Viện sĩ thông tấn, GS. Banin Victor Vasilievich - Trưởng khoa Hình thái, Đại học Y Quốc gia Matxcơva; Viện sĩ, giáo sư Sidelnikov Nikolai Ivanovich - Giám đốc Viện Nghiên cứu khoa học dược liệu và tinh dầu Liên bang Nga; GS.TS. Matveychuk Igor Vasilievich - Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu y sinh Matxcơva thuộc Viện Nghiên cứu khoa học dược liệu và tinh dầu Liên bang Nga và GS.TS. Gribunov Iury Pavlovich - Trưởng khoa Giải phẫu, Bệnh viện Văn phòng Tổng thống Liên bang Nga.
Một lần nữa, ân tình của các nhà khoa học Nga lại được nhắc đến.
Sáng 26/6, UBND tỉnh Điện Biên tổ chức lễ khởi công xây dựng Nhà tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Di tích Đồi E2, với tổng mức đầu tư 35 tỷ đồng do Thành phố Hồ Chí Minh hỗ trợ.
Tư tưởng Hồ Chí Minh về Nhà nước của dân, do dân, vì dân không chỉ đặt nền móng cho quá trình hình thành và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam, mà còn là ngọn đuốc soi đường trong công cuộc đổi mới pháp luật hiện nay.
Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa mong muốn, những giá trị trong di sản của Chủ tịch Hồ Chí Minh về GD&ĐT sẽ lan tỏa, biến hóa mạnh mẽ vào chủ trương, đường lối chính sách, vào thực tiễn tổ chức, vận hành nền giáo dục Việt Nam.
Theo kế hoạch do Sở Du lịch Hà Nội ban hành, thành phố sẽ chuẩn bị 110.000 suất quà (bao gồm một chai nước/hộp sữa và bánh mỳ) để phục vụ đồng bào, du khách đến viếng Lăng Bác.
Văn phòng Chủ tịch nước vừa họp báo công bố Pháp lệnh Quản lý, bảo vệ khu di tích lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh. Pháp lệnh được Quốc hội khóa XV thông qua, có hiệu lực thi hành kể từ ngày 19/5/2025.
Trong ngày 05, 06/12/2025, Cục Cảnh sát Quản lý hành chính về trật tự xã hội, Bộ Công an (QLHC về TTXH) và Quỹ Kiến tạo ước mơ - Công ty Cổ phần VNG đã tổ chức Lễ bàn giao, trao tặng 23 căn nhà tình nghĩa cho các hộ hộ nghèo, cận nghèo thuộc xã Thiết Ống.
Một người đàn ông vừa bị lừa mất số tiền 600 triệu đồng khi tiến hành đăng ký xuất khẩu lao động trên mạng. Sự việc ngay sau đó đã được người này trình báo Công an.
Phó Thủ tướng Mai Văn Chính ký Quyết định số 2640/QĐ-TTg ban hành Kế hoạch triển khai thực hiện Kết luận số 84-KL/TW ngày 21/6/2024 của Bộ Chính trị tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 23-NQ/TW ngày 16/6/2008 của Bộ Chính trị (khóa X) về “tiếp tục xây dựng v
Công an tỉnh An Giang cho biết đã tống đạt Quyết định tạm giam đối với Nguyễn Thanh Duy để điều tra về hành vi “Tổ chức cho người khác xuất cảnh trái phép”.
An Giang đã hưởng ứng mạnh mẽ Phong trào thi đua “Chung tay xóa nhà tạm, nhà dột nát trên phạm vi cả nước trong năm 2025” với tinh thần trách nhiệm và quyết tâm cao độ.
Đại biểu Trần Văn Lâm (đoàn Bắc Giang) chỉ ra rằng, nhiều chính sách thu biểu hiện sự lạc hậu, bất cập nhưng chậm được xem xét, điều chỉnh, như thuế thu nhập cá nhân, thuế VAT.
Ban Thường vụ Thành ủy TP HCM vừa ban hành Quy định 1269 về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực. Trong đó có nội dung mua tin phản ánh về hành vi này với mức phí tối đa 10 triệu đồng.
Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái ký Quyết định 1263/QĐ-TTg phê duyệt Đề án cơ cấu lại Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam đến năm 2025.
Tối ngày 1/11, tại Trung tâm Hội nghị Quốc tế - 11 Lê Hồng Phong, Hà Nội, Báo Pháp luật Việt Nam long trọng tổ chức Lễ tôn vinh 50 Gương sáng Pháp luật năm 2023.
Nhân dịp kết thúc Chương trình “Gương sáng pháp luật” lần thứ 2, TS.Vũ Hoài Nam - Trưởng Ban Tổ chức Chương trình bình chọn “Gương sáng pháp luật” Tổng biên tập Báo Pháp luật Việt Nam có Thư ngỏ gửi tới Quý bạn đọc.
Nhiều năm trôi qua, các hộ dân mua nhà ở Dự án Khu nhà ở Mạ Kim vẫn chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ), mà nguyên nhân đến từ những vướng mắc trong thủ tục pháp lý.
Ngày 4/6, Tổng Bí thư Tô Lâm và Đoàn công tác Trung ương đã có buổi làm việc với Ban Thường vụ Tỉnh ủy Kiên Giang và Thường trực Tỉnh ủy An Giang về tình hình triển khai các nghị quyết, kết luận của Trung ương; công tác tổ chức bộ máy; quốc phòng, an ninh
Công an tỉnh Tiền Giang đang tiến hành điều tra, làm rõ vụ một chủ doanh nghiệp kinh doanh lúa gạo nghi bị lừa đảo trên không gian mạng với số tiền trên 420 tỷ đồng.
Gần 1 tháng nay trên tuyến tỉnh lộ 337 và Quốc lộ 279 đoạn từ xã Thống Nhất đến cảng Làng Khánh (TP Hạ Long), thường xuyên xuất hiện hàng chục xe tải lớn chở đất chạy rầm rập suốt ngày đêm, cuốn theo bụi mù mịt.
Chiều 17/3, Bộ Tư pháp tổ chức Hội nghị công bố quyết định của Thủ tướng Chính phủ về việc bổ nhiệm đồng chí Nguyễn Thanh Tú, Vụ trưởng Vụ Pháp luật Dân sự - Kinh tế giữ chức Thứ trưởng Bộ Tư pháp.
