TAND tỉnh Hưng Yên vừa mở phiên sơ thẩm vụ án “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” và “Che giấu tội phạm” liên quan bốn bị cáo trú tại huyện Tiên Lữ (cũ).
Trong đó, Trần Thị Thủy (36 tuổi, nguyên giáo viên mầm non) và Nguyễn Thọ Lập (38 tuổi, cựu công an) bị truy tố tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản”; còn Hoàng Văn Hải (67 tuổi) và vợ là Nguyễn Thị Tiệp (63 tuổi) bị xét xử tội “Che giấu tội phạm”.
Theo cáo trạng, giai đoạn 2015–2024, Thủy kinh doanh bất động sản nhưng thua lỗ, nợ nần nên bị cáo buộc đã dùng thủ đoạn gian dối về quyền sở hữu đất tại nhiều địa bàn của Hưng Yên để chiếm đoạt hơn 24,6 tỷ đồng của sáu người.
Trong đó, Thủy bị cho là thực hiện 18 vụ, chiếm đoạt 11,2 tỷ đồng; Lập giúp sức trong hai vụ, chiếm đoạt 4,85 tỷ đồng.
Cơ quan công tố xác định, ngày 28/11/2022, Thủy và Lập đến nhà vợ chồng ông Hải – bà Tiệp trả nợ 1,4 tỷ đồng và ký hợp đồng mua bốn thửa đất, có sự chứng kiến của vợ chồng Nguyễn Thị Huệ – Phạm Văn Nam.
Tuy nhiên, tối cùng ngày, bà Tiệp yêu cầu dừng công chứng do bên mua chưa thanh toán đủ, và hai ngày sau vợ chồng ông bà thu hồi toàn bộ hợp đồng cùng sổ đỏ.
Viện kiểm sát cho rằng đây là “kịch bản” để hợp thức hóa dòng tiền Huệ – Nam chuyển cho Thủy, sau đó dùng trả nợ cho ông bà Hải – Tiệp.
Các hợp đồng bị coi là “giả tạo” vì không ghi giá trị và bị dừng ngay trong ngày.
Từ đó, cơ quan công tố cho rằng ông Hải – bà Tiệp có động cơ gian dối nhằm thu hồi nợ và truy tố họ tội “Che giấu tội phạm”.
Tuy nhiên, Hội đồng xét xử nhận thấy còn nhiều tình tiết chưa sáng tỏ, đặc biệt về vai trò và hành vi của vợ chồng ông Hải – bà Tiệp, nên đã trả hồ sơ điều tra bổ sung để làm rõ dấu hiệu đồng phạm hoặc giúp sức.
Trình bày tại tòa, ông Hoàng Văn Hải và bà Nguyễn Thị Tiệp khẳng định toàn bộ việc mua bán giữa họ và Trần Thị Thủy – người từng nhiều lần mua đất của gia đình từ năm 2014 – đều là giao dịch dân sự hợp pháp, không liên quan đến hành vi lừa đảo.
Theo lời ông bà, do quen biết và tin tưởng, họ đồng ý bán thêm một số thửa đất cho Thủy trong năm 2022. Việc Thủy đề nghị để người thân hoặc quen biết – như vợ chồng Nguyễn Thọ Lập, Nguyễn Văn Bái – Nguyễn Thị Lệ – đứng tên sổ đỏ chỉ nhằm thuận tiện cho việc vay vốn, không có dấu hiệu gian dối hay che giấu tài sản.
Thời điểm bên mua chậm thanh toán, vợ chồng ông lập tức yêu cầu dừng công chứng, thu hồi hợp đồng và sổ đỏ.“Chúng tôi chỉ đòi nợ của mình, không giúp ai giấu tội cả,” bà Tiệp khẳng định.
Khi xảy ra vụ việc Thủy bị tố cáo lừa đảo, ông bà Hải – Tiệp cho biết họ hoàn toàn không biết các giao dịch khác của Thủy, cũng không hề biết nguồn tiền mà Thủy trả nợ có liên quan hành vi phạm tội.
“Nếu biết tiền do phạm tội mà có, chúng tôi đã không nhận,” ông Hải nói.
Gia đình ông Hải – bà Tiệp cho rằng họ là người bị liên luy vì họ không hưởng lợi và không có lý do giúp Thủy che giấu hành vi phạm tội.
Tất cả các giao dịch giữa hai bên đều minh bạch, đúng quy định pháp luật, không mang yếu tố đồng phạm hay tiếp tay cho bất kỳ hành vi gian dối nào.
Luật sư Phạm Đình Thế (Công ty Luật TNHH NP Legal, Đoàn Luật sư TP Hà Nội) – người bào chữa cho ông Hoàng Văn Hải và bà Nguyễn Thị Tiệp – khẳng định, kết luận buộc hai thân chủ phạm tội “Che giấu tội phạm” là thiếu căn cứ pháp lý và mang tính suy diễn.
 |
| Luật sư Phạm Đình Thế (Công ty Luật TNHH NP Legal, Đoàn Luật sư TP Hà Nội) |
Theo Điều 389 Bộ luật Hình sự, để cấu thành tội danh này phải chứng minh được người bị buộc tội cố ý che giấu người phạm tội, phương tiện, dấu vết hoặc vật chứng nhằm cản trở điều tra, truy tố, xét xử.
Tuy nhiên, theo luật sư Thế, hồ sơ vụ án không có chứng cứ cho thấy ông Hải, bà Tiệp có hành vi hoặc ý chí cản trở cơ quan tố tụng.
Ông nhấn mạnh, các hợp đồng mua bán đất giữa vợ chồng ông Hải và bị cáo Trần Thị Thủy đều lập công khai, có thỏa thuận thanh toán rõ ràng.
Khi bên mua vi phạm, ông bà chủ động hủy giao dịch, thể hiện thiện chí chứ không thể suy diễn là che giấu tội phạm.
Hồ sơ cũng không chứng minh được ông bà biết hoặc phải biết nguồn tiền Thủy dùng trả nợ là do phạm tội mà có.
Việc buộc tội chỉ dựa vào lời khai mâu thuẫn của Thủy, không có chứng cứ vật chất xác thực.
Đặc biệt, file ghi âm buổi gặp tại nhà ông Hải – Tiệp bị xóa, trong khi các file khác vẫn còn nguyên, theo luật sư, là tình tiết bất thường làm dấy lên nghi vấn về tính khách quan của chứng cứ.
Ngoài ra, cơ quan tố tụng không tiến hành đối chất giữa các bên dù đây là căn cứ buộc tội chính, vi phạm nguyên tắc suy đoán vô tội và quyền giải trình của người bị buộc tội.
Luật sư Thế cho rằng, cáo buộc ông Hải – bà Tiệp “đưa thông tin sai sự thật để che giấu tội phạm” là khiên cưỡng, không phản ánh đúng bản chất pháp lý.
“Không có căn cứ hay chứng cứ khách quan nào để buộc tội ông bà,” ông khẳng định, đồng thời đánh giá việc TAND tỉnh Hưng Yên trả hồ sơ điều tra bổ sung thể hiện sự thận trọng cần thiết nhằm bảo đảm tính khách quan, toàn diện và tránh nguy cơ làm oan người vô tội.
